Napadač reprezentacije nije bio Srbin, a po njegovom herojstvu je snimljen najpoznatiji ratni film “U orlovskom gnezdu”.

Imao je potresnu sudbinu.

Srpski fudbal je kroz istoriju iznedrio mnogobrojne legende, ali veoma mali broj njih je imao tako buran život pun preokreta kakav je imao Ivan Bek (na fotografiji skroz desno), najbolji strelac reprezentacije Kraljevine Jugoslavije na prvom Svetskom prvenstvu održanom 1930. godine u Urugvaju. Bek, poznatiji po nadimku Ivica, istinska je legenda jugoslovenskog i srpskog fudbala, a iako ga je javnost “upoznala” kroz film i seriju “Montevideo, vidimo se”, retko ko zna kakav je zaista bio njegov životni put, kroz šta je sve prošao i šta je sve preživeo, da bi na kraju umro u najvećoj bedi. Bio je i učesnik Drugog svetskog rata kao pripadnik francuskog Pokreta otpora, a po jednoj herojskoj akciji u kojoj je učestvovao, 1967. godine je snimljen holivuski ratni film “U orlovskom gnezdu”, veliki hit sa Ričardom Bartonom i Klintom Istvudom u glavnim ulogama.

Ivica, kako mu je zbog sitnije građe tepala majka, je na Svetskom prvenstvu u Urugvaju 1930. godine postigao tri gola i bio najbolji strelac reprezentacije Jugoslavije koja je osvojila treće mesto, a u to vreme je bio najplaćeniji strani fudbaler u Francuskoj, gde je igrao za Set. Legendarni napadač je međutim prošao izuzetno težak put do vrha.

Posebno je zanimljivo da član legendarne generacije koji je predvodio napad Jugoslavije na SP u Urugvaju sa Blagojem Marjanovićem i Aleksandrom Tirnanićem poreklom nije bio Srbin. Njegov otac je bio sudetski Nemac koji je odrastao u Vojvodini, tad još uvek delu Austrougarske monarhije, a majka Čehinja. Vili i Marta su sina Ivana dobili 29. oktobra 1909. godine u Beogradu, tačnije na Čuburi. Uprkos činjenici da mu nijedan od roditelja nije bio naše nacionalnosti, Ivica je odgajan kao pravoslavni Srbin. Kad je imao samo sedam godina, Ivica ostaje bez oca, koji je, iako Nemac, ratovao za Srbiju u Prvom svetskom ratu, a preminuo je na Kajmakčalanu 1916. godine, kao nadzornik-poručnik topovske baterije, u vojsci Kraljevine Srbije.

Ivica je fudbalom počeo da se bavi sa 16 godina, a već te 1925. je priključen prvom timu BSK-a, jednog od najpopularnijih klubova u Srbiji u to vreme. Njegov raskošni talenat je veoma brzo došao do izražaja, a statistika koju je imao u to vreme može da se uporedi sa onom kakvu sad imaju velikani kakvi su Kristijano Ronaldo ili Leo Mesi. Odigrao je za BSK 50 utakmica i postigao čak 51 gol, više od jednog po meču. Sve to u periodu od 17. do 19. godine života. Za reprezentaciju je debitovao sa samo 18 godina, 15. maja 1927, protiv Bugarske u Sofiji (poraz 0:2). Sa samo 19 godina se otisnuo u Francusku gde je potpisao ugovor sa klubom Set. Dok je igrao za Set bio je najplaćeniji fudbaler u Francuskoj. Zanimljivo je da je godinu pre selidbe u Francusku proveo u Šapcu, gde se preselio da bi završio srednju školu. Tu godinu je proveo igrajući za šabačku Mačvu. Postoje neke nepotvrđene teorije da se u Šabac preselio zbog ljubavi, ali se razočarao jer nije bila uzvraćena, pa se zbog toga otisnuo u Francusku, gde je veoma brzo postao velika zvezda.

U dresu novog kluba Bek je aprila 1930. osvojio Kup Francuske, pobedom u finalu protiv favorizovanog Rasing Pariza 3:1. Bek je postigao dva gola, a štampa ga je veličala danima i pisala da je najbolji igrač Francuske. Tri meseca kasnije je igrao na SP u Urugvaju za Jugoslaviju, ali taj deo svi već znaju, zahvaljujući filmu i seriji “Montevideo, vidimo se”, koja se upravo reprizira na kanalima javnog servisa. Po povratku iz Montevidea Bek na kratko napušta Francusku i jednu godinu provodi igrajući za Uraniju iz Ženeve za koju je postigao 16 golova na isto toliko utakmica. Poslednji meč u dresu reprezentacije Jugoslavije odigrao je 1931. godine protiv Poljske u Poznanju kad je postigao dva gola. Za državni tim Kraljevine Jugoslavije je ukupno odigrao sedam utakmica i postigao pet golova. Posle meča u Poljskoj, Bek je uzeo francusko državljanstvo i u narednim godinama odigrao pet utakmica za reprezentaciju te države, ali nije uspeo da se upiše u strelce. Početkom 1932. se vratio u Set, a sa tim klubom je 1934. godine osvojio duplu krunu u Francuskoj, prvenstvo i kup. Od 1935. do 1939. godine igra za Sent Etjen gde nastavlja da briljira. U dresu Zelenih postigao je neverovatna 103 gola na 108 utakmica. Sledi Drugi svetski rat, a kapitulacija Francuske, juna 1940. godine, zatiče ga kao člana Monpeljea. Bek se veoma brzo posle okupacije i podele Francuske aktivno uključio u Pokret otpora u kome je polako ali sigurno napredovao i čak postao komandant jednog odreda.

Bek je u istorijske knjige iz Drugog svetskog rata zauvek ušao 21. jula 1944. godine, kad je predvodio odred dobrovoljaca koji je osvojio tvrđavu Sisteron u francuskim Alpima. Sisteron su Nemci tokom rata pretvorili u zatvor, a Bek i njegovi saborci su uspeli da je osvoje i oslobode veliki broj zarobljenika. Podvig Beka i njegovih francuskih prijatelja poslužio je kao inspiracija za veliki holivudski hit koji je u Srbiji poznat po imenu “U orlovskom gnezdu”, sa čuvenim Ričardom Bartonom i Klintom Istvudom u glavnim ulogama.

Po okončanju Drugog svetskog rata, Bek, tad već 36-godišnjak, nije više igrao fudbal, već je pokušao da radi kao trener, ali nije imao mnogo uspeha. Radio je sa manjim klubovima, ali ni izbliza nije bio uspešan kao dok je bio fudbaler. Tragično je da je pred kraj života Bek bukvalno preživljavao, iako je tokom karijere zaradio mnogo novca, ali je zbog Drugog svetskog rata potpuno osiromašio. Pedesetih godina prošlog veka, Bek, koji se nikad nije ženio, bio je vlasnik kafanice u Setu, ali mu je i taj posao propao. Pred smrt je radio fizičke poslove u luci, a preminuo je iznenada, na ulici od posledica srčanog udara, 2. juna 1963. Imao je samo 53 godine. Sahranjen je na groblju Le Pi u Setu i dugo je bio zaboravljen čak i domovini, ali zahvaljujući Draganu Bjelogrliću i njegovom filmskom serijalu o uspehu reprezentacije Jugoslavije na Mondijalu u Urugvaju i mlađe generacije sad znaju ko je bio Ivica Bek – vrhunski fudbaler i veliki borac protiv nacizma.

alo